Ar Ddiwrnod Hawliau Gofalwyr, mae cynghorau Cymru yn galw am gynnydd brys mewn cyllid er mwyn sicrhau bod cynghorau yn gallu darparu'r gefnogaeth angenrheidiol i ofalwyr di-dâl.
Mae cynghorau'n cefnogi gofalwyr drwy ddarparu cyngor, gwybodaeth, eiriolaeth ac asesiadau, ac mae gan bob gofalwr hawl i gael mynediad ato. Fodd bynnag, mae awdurdodau lleol yng Nghymru yn wynebu pwysau ariannol amcangyfrifedig o £559 miliwn ar gyfer y flwyddyn nesaf. Mae gofal cymdeithasol yn cyfrif am 40% o'r bwlch hwn.
Mae Cyfrifiad 2021 yn amcangyfrif bod mwy na pump miliwn o ofalwyr di-dâl yng Nghymru a Lloegr, tua 9% o'r boblogaeth. Mae ymchwil mwy diweddar gan Carers UK yn awgrymu y gallai'r ffigur hwn fod mor uchel â 10.6 miliwn, gan dynnu sylw at y nifer sylweddol o unigolion a allai fod angen cymorth y gallai cynghorau ei chael hi'n anodd ei ddarparu heb gyllid ychwanegol.
Dywedodd y Cynghorydd Dilwyn Morgan, llefarydd CLlLC dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol:
"Mae gofalwyr di-dâl yn hanfodol i atal argyfyngau a lleihau'r galw am wasanaethau. Mae cynghorau'n eu hystyried yn rhan allweddol o'r gweithlu gofal cymdeithasol ehangach, ochr yn ochr â gwirfoddolwyr a staff cyflogedig. Ar ran holl arweinwyr cynghorau Cymru, hoffwn ddiolch iddynt am eu hymroddiad a'u gofal."
"Mae cynghorau ar draws y wlad yn gweithio'n galed i sicrhau bod gofalwyr yn gallu cael gafael ar y cymorth sydd ei angen arnynt. Fodd bynnag, mae'r galw am wasanaethau a chymhlethdod angen yn cynyddu, mae cyllidebau'n dynnach, ac mae teuluoedd dan fwy o bwysau. Mae costau byw a heriau cynyddol wrth recriwtio a chadw'r gweithlu gofal cymdeithasol yn gwaethygu'r sefyllfa."
"Mae'r rhan fwyaf o gynghorau eisoes yn gwario uwchlaw'r cyllid a ddyrannwyd gan Lywodraeth Cymru ar gyfer gwasanaethau gofal cymdeithasol. Heb fwy o gyllid, bydd rhai cynghorau'n ei chael hi'n anodd cydbwyso cyllidebau. Bydd hyn yn gwaethygu'r pwysau presennol ac yn effeithio'n sylweddol ar y gallu i ddarparu gofal a chymorth amserol ac o ansawdd da i'r rhai sydd ei angen, pan fydd ei angen arnynt. Mae'r canlyniadau anfwriadol yn ychwanegu at y pwysau a'r heriau sy'n wynebu gofalwyr."
DIWEDD –