Mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) wedi croesawu cyfres o alwadau brys gan Bwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol y Senedd i amddiffyn a chryfhau cydlyniant cymdeithasol mewn cymunedau ledled Cymru.

Yn ei adroddiad "Cyd-dynnu, nid tynnu’n groes: Rhaid i Gymru Weithredu” mae'r Pwyllgor yn tynnu sylw at effaith tensiynau cymdeithasol cynyddol ar gymunedau Cymru.

Mae'r adroddiad yn gwneud sawl argymhelliad, gan gynnwys:

• Sefydlu panel arbenigol Llywodraeth Cymru i ddatblygu fframwaith clir a chyfeiriad strategol ar gyfer cydlyniant cymdeithasol.
• Adolygu a sicrhau cyllid ar gyfer timau cydlyniant y tu hwnt i fis Mawrth 2026.
• Diogelu mannau cymunedol.
• Llywodraeth Cymru i arwain ymdrechion i fynd i'r afael â chamwybodaeth, mewn cydweithrediad â llywodraeth leol a'r trydydd sector.
• Mynd i'r afael ag eithafiaeth dde eithafol trwy asesu bygythiadau a datblygu adnoddau.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Llefarydd CLlLC dros Gyfiawnder Cymdeithasol:

"Nid yw cydlyniant cymdeithasol yn digwydd trwy ddamwain - mae'n cymryd partneriaeth, arweinyddiaeth leol ac adnoddau. Pan fydd tensiynau'n codi, cynghorau lleol, gweithwyr cymunedol a grwpiau gwirfoddol sy'n aml ar y rheng flaen, yn helpu pobl i ddod at ei gilydd yn hytrach na drifftio ar wahân.

"Bydd cynghorau yn croesawu'r adroddiad amserol hwn ac yn cefnogi argymhellion y Pwyllgor. Byddai fframwaith clir a chyfeiriad strategol gan Lywodraeth Cymru, ynghyd â buddsoddiad hirdymor, yn rhoi hwb i ymdrechion cynllunio a chyflawni lleol i gynnal cydlyniant cymdeithasol. Fel y dangosir yn yr adroddiad, mae gweithredu lleol yn gweithio orau mewn partneriaeth.

"Rydym hefyd yn croesawu pwyslais yr adroddiad ar fynd i'r afael â chamwybodaeth ac eithafiaeth a'u heffeithiau gwenwynig ar ddisgwrs a democratiaeth. Mae cam-driniaeth ac ymddygiad fygythiol yn ei gwneud hi'n anoddach i bobl gymryd rhan mewn bywyd cyhoeddus, gan beryglu tawelu'r rhai sydd fwyaf angen cael eu clywed. Mae ymgysylltu dinesig yn dibynnu ar bobl sy'n teimlo'n ddiogel, yn wybodus ac yn cael eu grymuso i gyfrannu. Ni ddylai unrhyw un gael ei wneud i deimlo wedi'i eithrio neu nad ydynt yn perthyn i'n cymunedau.

"Bydd llywodraeth leol yn gweithio'n agos gyda Llywodraeth Cymru a'n partneriaid i symud ymlaen â'r camau pwysig hyn ac i gydlynu gwaith ar lefelau lleol a chenedlaethol. Mae gan bob un ohonom ran mewn creu'r cymunedau diogel, cynhwysol, gwydn yr ydym am eu gweld i'n teuluoedd, ffrindiau a chymdogion – ar gyfer cenedlaethau'r presennol a'r dyfodol fel ei gilydd."